ازدواجی که از نظر قانونی در کل دنیا مورد قبول واقع شده است، ازدواج یک زن و یک مرد با هم یکدیگر است که اساس ازدوج آن ها را تعهد و علاقه دو طرفه تشکیل می دهد ولی انواع ازدواج ها در دنیا وجود دارد که بیشتر آن ها از نظر قانونی جرم حساب می شوند و در بین جوامع پذیرفته نیستند اما تنوع بسیار مختلفی دارد.
ازدواج در حالت عرفی بین یک زن و یک مرد صورت می گیرد و به معنای تشکیل خانواده و محرم شدن زن و مرد با همدیگر و ایجاد تعهد و اشتراک برای تشکیل خانواده و فرزند پروری است البته امروزه با شکل های مختلف از ارتباط بین افراد روبه رو هستیم که تا حد زیادی با ازدواج عرفی هماهنگی ندارند.
انواع ازدواج در فرهنگ های مختلف وجود دارد که در همان جامعه و همان شرایط مورد قبول واقع شده است اما امروزه ممکن است برای جامعه فعلی یا کشوری خاص این انواع ازدواج ها مورد قبول نباشد یا اینکه منع قانونی داشته باشد و یا جرم باشد.
انواع ازدواج در طول تاریخ
بر اساس یافته های بشر، بهترین روش برای فرزند آوری و تربیت کودکان و تولید نسل جدید ازدواج است. ازدواج به چند نوع اصلی در طول تاریخ بشر تقسیم می شود که انواع ازدواج غبارت اند از:
ازدواج چند همسری
ازدواج چند همسری به این معنا است که یک مرد به طور همزمان بیش از یک زن داشته باشد و با بیشتر از یک زن ازدواج کرده باشد.
تجربه نشان داده است که زن ها در این انواع ازدواج جایگاه پایینی دارند و حقوق آن ها هیچوقت به درستی شناخته نمی شود.
ازدواج چند همسری یک روش رایج در تمدن های باستان از جمله اسلام است. از دیدگاه اسلام برای مردها چند همسری مجاز است به شرط آن که همسران با هم خواهر نباشند و یا جزو محرم های سببی و نسبی نباشند.
چند همسری خودش به انواع ازدواج تقسیم می شود:
- چند همسری سوروال: اسم این ازدواج برگرفته از واژه لاتین Soror به معنی خواهر است. انواع ازدواج چند همسری با دو یا چند خواهر جزو کمیاب ترین انواع ازدواج در تاریخ بشر است. انواع ازدواج معمولا در قبیله هایی رواج دارد که برای عروس قیمت بالایی پرداخت می کنند.
- چند همسری غیر سوروال: انواع ازدواج چند همسری، همسرهای مرد باهم خواهر نیستند و می توان از میان گزینه های بیشتری همسر دوم و یا چندم را انتخاب کرد.
انواع ازدواج چند شوهری
ازدواج چند شوهری به این معنا است که یک زن به طور همزمان چند شوهر داشته باشد. انواع ازدواج قبل از اسلام دربین قبیله های عرب رواج داشته است که بعد از اسلام حرام اعلام شده است.
ازدواج چند همسری نسبت به ازدواج چند شوهری رواج بیشتری دارد.
این نوع ازدواج بیشتر در جزایر مارکوزان از گلی نزیا، قبایل ساموا و باهامای آفریقا و هند میان قبیله های تودا، کوتا، تیان، لاداخلی بوتا و خسا دیده می شود.
چند شوهری نیز مانند چند همسری انواع ازدواج تقسیم می شود:
- چند شوهری برادر: هنگامی که یک زن با چند مرد که برادر هستند به طور همزمان ازدواج کند. یعنی همه ی پسرهای یک خانواده با هم یک همسر مشترک داشته باشند که در بعضی قبایل رواج دارد.
- چند شوهری غیر برادر: در انواع ازدواج چند شوهری زن می تواند با چند مرد به صورت همزمان ازدواج کند که رابطه ی فامیلی نداشته باشند.
در این نوع ازدواج در قدیم از مراسمی خاص برای تعیین پدر نوزاد متولد شده استفاده می کردند. برای مثال درمیان توداها، یکی از همسران در مراسمی به نام تعظیم و تیر همراه با زن شرکت می کرد تا به عنوان پدر نوزاد تازه متولد شده انتخاب شود.
در میان قبیله های ساموآ، کودکان بعد از چند سال اول زندگی می توانند پدر خود را برای زندگی همیشگی انتخاب کنند و همسر انتخاب شده به عنوان پدر آن کودک شناخته می شود.
ازدواج تک همسری
رایج ترین و پذیرفته ترین انواع ازدواج در تمام جهان ازدواج تک همسری است. در ازدواج تک همسری یک زن و یک مرد باهم ازدواج می کنند و به هم تعهد می دهند که با افراد دیگری رابطه ی جنسی نداشته باشند و هر گونه رابطه ی جنسی با فردی به جز همسرشان خیانت حساب می شود.
ازدواج تک همسری به اندازه ی ازدواج آدم و حوا و قدمت بشریت، قدمت دارد.
ازدواج تک همسری باعث می شود زوج ها باهم برابر باشند و بتوانند معنی واقعی عشق را درک کنند و نسبت به هم فداکاری داشته باشند و احساس آرامشی که بین خودشان ایجاد می کنند باعث می شود که راحت تر به رشد و شکوفایی برسند.
معمولا در ازدواج تک همسری، درگیری هایی که در ازدواج چند همسری یا ازدواج چند شوهری وجود دارد، دیده نمی شود و فرزندها محیط آرام تر و مناسب تری برای تربیت و رشد خواهند داشت.
تک همسری نیز به انواع ازدواج مختلف تقسیم می شود:
- تک همسری چند باره: ازدواج تک همسری چند باره، رایج ترین انواع ازدواج در تمام جهان است. در همه ی کشورهایی که قانون تک همسری دارند فرد مجاز است بعد از طلاق و یا مرگ همسرش، دوباره ازداوج کند اما نمی تواند در یک زمان بیشتر از یک همسر داشته باشد.
- تک همسر دائم: در ازدواج تک همسر دائم فرد نمی تواند حتی بعد از مرگ همسر خود ازدواجی داشته باشد.
انواع ازدواج در دین اسلام
دیدگاه ازدواج در دین اسلام شباهت زیادی به ازدواج چند همسری دارد که البته با قانون هایی خاص مانند وجود شاهد و پرداخت مهریه و رضایت پدر دخترباکره و غیره مجاز شمرده می شود.
در دین اسلام ازدواج برای جلوگیری از تجرد انجام می گیرد و به اصطلاح به عنوان نکاح در لغت به معنی “رابطه جنسی” شناخته می شود و کاربرد آن تنظیم نیازهای جنسی است، به این دلیل که فرد برده ی نیاز های جنسی خود نشود. انواع ازدواج در دین اسلام عبارت اند از:
ازدواج دائم
در ازدواج دائم زوج ها قرار است تا آخر عمر در کنار هم دیگر زندگی کنند که البته در صورت نداشتن تفاهم می توانند با درخواست رسمی و قانونی طلاق بگیرند واز هم جدا شوند. در ازدواج دائم از کلمه نکاح استفاده می شود و این نشان دهند این است که بر اساس قرار دارد ازدواج، رابطه جنسی بین این زن و مرد از نظر خدا و جامعه مشروع است.
از نظر اسلام یک مرد می تواند به صورت همزمان با 4 زن ازدواج دائم داشته باشد.
ازدواج موقت
در زبان عربی برای ازدواج موقت از کلمه متعه استفاده می شود که قرار داد بین زن و مرد برای ازدواج تا تاریخ مشخصی است و بعد از تمام شدن آن تاریخ زن و مرد بدون نیاز به طلاق گرفتن از هم جدا می شوند و باهم غریبه می شوند.
زن بعد از تمام شدن مهلت ازدواج موقت باید 2 ماه به عنوان عده ازدواج صبرکند و بعد از دو ماه می تواند مجددا به صیغه ازدواج موقت با فرد دیگری در بیاید.
اهل سنت معتقدند که پیامبر بعد از مدتی این ازدواج موقت را ممنوع اعلام کرده است ولی شیعیان معتقدند که پیامبر هیچوقت این ازدواج را ممنوع اعلام نکرده است.
انواع ازدواج غیر متعارف
به صورت کلی ازدواج به معنی تعهد داشتن افراد نسبت به نداشتن رابطه ی جنسی یا رابطه ی عاطفی خارج از چارچوب ازدواج است و هر نوع رابطه ی دیگر که بدون تعهد طرفین باشد، ازدواج حساب نمی شود.
ازدواج سفید
در این انواع ازدواج، زوج ها بدون این که ازدواج خود را به صورت قانونی ثبت کنند یا صیغه ای بخوانند، زیر یک سقف زندگی می کنند. در بعضی فرهنگ ها این نوع ازدواج را پیش زمینه ای برای ازدواج رسمی می دانند اما این نوع رابطه از نظر مذهبی پذیرفته نیست.
ازدواج سوری
هدف از این نوع ازدواج تشکیل خانواده و زندگی مشترک نیست و برای فرار کردن از قانون انجام می گیرد برای مثال برای گرفتن تابعیت کشوری که به آن جا مهاجرت کرده اند صورت می گیرد.
ازدواج بنفش
بعضی از افراد معروف برای این که گرایش جنسی خود را مخفی کنند تن به ازدواجی که از دید جامعه متعارف است می دهند. برای مثال در این نوع ازداوج یک زن دگر جنس گرا با یک مرد هم جنس گرا برای مخفی کردن گرایش جنسی مرد ازداوج می کنند. ازدواج بنفش به اسم ازدواج میان گرایشی نیز شناخته می شود.
ازدواج هم جنس گرایان
در این نوع ازدواج ، ازدواج بین دو فرد هم جنس گرا ، دو زن هم جنس گرا و یا دو مرد هم جنس گرا صورت می گیرد. اینانواع ازدواج در بیشتر کشورها پذیرفته شده نیست و خانواده ها نگاهی منفی با آن دارند و حتی به عنوان جرم نیز شناخته می شود اما در بعضی کشورها نیز این نوع ازدواج از نظر قانونی پذیرفته شده است و حتی می توانند با استفاده از روش های آزمایشگاهی صاحب بچه شوند و یا اینکه کودکی را به فرزندی قبول کنند.
کودک همسری
در بیشتر کشورها سن مجاز برای ازدواج یا سن مجاز برای رابطه جنسی 16-18 سال شناخته شده است و در صورتی که ازدواج در سن های پایین تر صورت گیرد به عنوان کودک همسری شناخته می شود. کودک همسری در بیشتر کشور ها به عنوان آزار جنسی کودکان شناخته می شود و از نظر قانونی ممنوع است اما متاسفانه در بعضی کشورها هنوز قانونی علیه آن وجود ندارد.
ازدواج غیابی
در ازدواج غیابی معمولا یکی از طرفین در خارج از کشور زندگی می کند و یا منع قانونی برای تردد دارد به همین علت در مراسم عقد به صورت تماس تصویری یا صوتی حضور پیدا می کند و نماینده قانونی او با داشتن وکالت نامه رسمی ومعتبر برای جاری شدن صیغه عقد، حضور پیدا می کند.
ازدواج با خود
سولوگامی یا ازدواج با خود به معنای این است که فرد تصمیم می گیرد با خودش ازدواج کند. سولوگامی در بعضی کشورها مانند آمریکا، ژاپن، تایوان و انگلستان دیده می شود و منع قانونی ندارد.
ازدواج همزی یا سامبو
در این نوع ازدواج دو نفر بدون این که باهم ازدواج کرده باشند با هم زندگی می کنند و صاحب بچه می شوند. این نوع ازدواج در سوئد و کشورهای اسکاندیناوی رواج دارد. بر اساس قوانین اگریکی از این دو نفر فوت کند، همزی او می تواند در خانه ای که در آن جا ساکن بوده اند به زندگی خود ادامه دهد و اموال موجود در آن خانه را نیز به ارث ببرد اما برای بقیه اموال مثلا حساب بانکی باید وصیت نامه ای وجود داشته باشد.
ازدواج گروهی
ازدواج گروهی به معنای ازدواج چند نفر با یکدیگر به صورت همزمان است که در آن برخلاف ازدواج کلاسیک که فقط دو نفر با هم ازدواج می کنند، چند نفر با یکدیگر زندگی مشترک را شروع می کنند و همگی همسر هم به حساب می آیند. تنها کشوری که ازدواج گروهی در آن به صورت رسمی انجام می گیرد بعضی از منطقه های برزیل است.
ازدواج باز یا اشتراکی
ازدواج باز یا رابطه باز یا اپن به ازدواجی یا رابطه ای گفته می شود که هر دو طرف مجاز هستند هر زمان که مایل باشند با فرد دیگری وارد رابطه عاشقانه و یا رابطه جنسی شوند. معمولا ازدواج باز به دو صورت است:
Swinging marriage : یعنی زوج ها می توانند با شخص دیگری خارج از ازدواج وارد رابطه جنسی شوند، در این نوع ازدواج، مبادله زن و شوهر نیز صورت می گیرد.
Polyamory marriage : در این نوع ازدواج باز، زوج ها می توانند با فرد دیگری بدن این که رابطه جنسی داشته باشند وارد رابطه عاطفی یا عاشقانه شوند.
